De economie ontwikkelde zich in 2024 gematigd positief. Er was een bescheiden groei (ongeveer 1%) en een lage werkloosheid. Met als kanttekening dat de inflatie duidelijk hoger was dan in andere landen van de EU. Die hoge inflatie kan leiden tot hogere looneisen die de arbeidsverhoudingen onder druk zetten, en zorgt voor onzekerheid bij consumenten.
Die onzekerheid wordt ook gevoed door de onzekere internationale situatie. Denk aan de oorlog in Oekraïne en het aantreden van een Amerikaanse president die dreigt met tariefmuren en handelsoorlogen. De Nederlandse economie is afhankelijk van internationale handel. Daarbij zijn vooral de ontwikkelingen binnen de EU van belang. In 2024 is de samenstelling van het Europees Parlement sterk veranderd en in het najaar trad een nieuwe Europese Commissie aan. Begin 2025 hebben de Bondsdagverkiezingen in Duitsland plaatsgevonden, dat een belangrijke handelspartner is. Internationale politieke en economische ontwikkelingen raken ook het provinciale beleid. Zo zet de provincie zich samen met gemeenten in om opvangplaatsen te realiseren voor Oekraïense vluchtelingen. En ook de provincie krijgt te maken met gestegen prijzen voor energie, grondstoffen en de inhuur van aannemers. De arbeidsmarkttekorten hebben invloed op de provinciale organisatie en op de planning van grote opgaven en projecten. Ook de financiële positie van de provincie vereist specifieke aandacht. Uitgaven uit de lopende begroting moet de provincie financieren door op verantwoorde wijze leningen aan te gaan.
Het aantreden van het kabinet-Schoof had in 2024 uiteraard een directer effect op het provinciale beleid. Dit kabinet kiest op enkele beleidsterreinen een andere koers, vergeleken met het kabinet-Rutte IV. Dat stelt de provincie voor uitdagingen, vooral binnen het domein van natuur en landbouw. Het vervallen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied en het Transitiesfonds maakt het halen van de doelen voor het landelijk gebied onzeker.
Dat neemt niet weg dat acute problemen rond stikstof en mest opgelost moeten worden. Tegelijk zijn er op korte termijn veel nieuwe woningen nodig en vinden grote veranderingen plaats in het landelijk gebied. Het elektriciteitsnet moet worden versterkt om netwerkcongestie te verminderen en verduurzaming mogelijk te maken. Bij het realiseren van de grote ruimtelijke transities in het landelijk gebied heeft het kabinet de medewerking van provincies nodig. Maar die kunnen hun medewerking pas verlenen als er helderheid bestaat over landelijke (juridische) kaders, de bestuurlijke rolverdeling en de bekostiging. In de tweede helft van 2024 hebben de provincies hierover intensief met het kabinet overlegd, met als doel om meer duidelijkheid te krijgen. De aanvullende kabinetsplannen om de stikstofuitstoot te verlagen en Nederland ‘van het slot te krijgen’ zijn door provincies kritisch ontvangen. Het ontbreekt aan financiering om natuurdoelen te behalen en ook is onduidelijk in hoeverre deze plannen zullen leiden tot de noodzakelijke vermindering van de stikstofuitstoot. Daardoor kan de vergunningverlening niet voor de zomer op gang komen.
Het provinciebestuur van Noord-Holland probeert, rekening houdend met de veranderingen in de buitenwereld, koersvast uitvoering te geven aan het coalitieakkoord ‘Verbindend vooruit!’. Ondanks alle onzekerheden en externe ontwikkelingen heeft de provincie in 2024 de doelen weer dichterbij weten te brengen.
